انتشار فیلم و تصاویر انفجار شاتل فضایی چلنجر
در روز ۲۸ ژانویه ۱۹۸۶ بود که سازمان ناسا یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های تاریخ خود را تجربه کرد. تنها یک دقیقه و نیم پس از پرتاب فضاپیمای چلنجر به فضا، این شاتل فضایی منفجر شد و ۷ سرنشین آن کشته شدند.
شوک انفجار
سی سال پیش در روز ۲۸ ژانویه ۱۹۸۶ فضاپیمای چلنجر ۷۳ ثانیه پس از پرتاب به فضا منفجر شد. این تا آن زمان مهیب‌ترین سانحه فضایی در تاریخ ناسا محسوب می‌شد. چلنجر سومین شاتل از مجموعا ۵ فضاپیمای ناسا از این نوع بود و پیش از بروز این فاجعه ۹ مأموریت را با موفقیت پشت سر گذاشته بود.
لحظاتی پیش از فاجعه
فضاپیمای چلنجر از پایگاه کیپ کاناورال در مرکز فضایی کندی پرتاپ شد. شاهدان عینی این رویداد را با فریاد شادی و کف زدن دنبال کردند. با گذشت تنها چند ثانیه شادی آنان به شوک و ناباوری بدل شد. شماری از شاهدان فاجعه از نزدیکان یا همکاران قدیمی ۷ سرنشین و قربانی انفجار چلنجر بودند.
تیم چلنجر
هفت فضانوردی که در این سانحه مرگبار جان خود را از دست دادند، عبارت بودند از (به ترتیب از چپ): الیسون اونیزوکا (تکنسین)، مایکل اسمیت (خلبان)، کریستا مک اولیف (آموزگار)، دیک اسکوبی (خلبان آزمایشی)، گریگوری جارویس (متخصص بار)، رون مک‌نایر (فیزیکدان) و جودی رسنیک (متخصص الکترونیک).
الهام‌بخش نسل‌ها
کریستا مک اولیف (چپ) قرار بود در این مأموریت به عنوان آموزگار دبستان ایده‌ها و نکاتی الهام‌بخش برای دانش‌آموزان جمع‌آوری کند و آنان را به‌شکلی بهتر با دانش و فناوری آشنا کند. بسیاری از فضانوردان نسل‌های بعد این اندیشه را تحقق بخشیدند. تصویر: مک لیف در هنگام تمرین با باربارا مورگن (راست) که به عنوان فضانورد ذخیره در نظر گرفته شده بود.
خرابی واشر مخزن سوخت
شمار زیادی از واشرهای مخزن‌های کناری سوخت این فضاپیما بر اثر اختلاف شدید دمای شب پیش از پرواز و لحظه پرتاب از کارایی لازم برخوردار نبودند. گاز ناشی از سوخت از درز جانبی شاتل به بیرون نشت کرد و سبب انفجار شد. تصویری از ویلیام راجرز، رئیس کمیسیون تحقیق درباره این فاجعه که به همراه نیل آرمسترانگ، معاون خود علل بروز این سانحه را برای اعضای سنا تشریح می‌کند.
اندوه و همدردی
جامعه فضانوردی آلمان نیز تأثر از فاجعه و همدردی خود را با بازماندگان قربانیان انفجار چلنجر ابراز داشت. تنها سه ماه پیش از این سانحه بود که دو فضانورد آلمانی، راینهارد فورر و ارنست مسراشتیمت (نفرهای اول و پنجم از چپ) به عنوان نخستین فضانوردان آلمان غربی در مأموریت شاتل چلنجر شرکت کرده و آزمایشگاه فضایی “دی ۱” را به مدار مورد نظر منتقل کرده بودند.
وقفه طولانی و اجباری
سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا) دو سال و نیم پس از وقوع این فاجعه برنامه پرتاب شاتل‌ها را دوباره از سر گرفت. در روز ۲۹ دسامبر ۱۹۸۸ فضاپیمای دیسکاوری از پایگاه کیپ کاناورال به فضا پرتاب شد. این شاتل علیرغم برخی مشکلات فنی بسیار موفق بود و در بین سال‌های ۱۹۸۴ و ۲۰۱۱ میلادی ۳۹ مأموریت موفقیت‌آمیز را پشت سر گذاشت.
دومین فاجعه
۱۷سال پس از فاجعه چلنجر و تنها با سه روز اختلاف، در روز اول فوریه سال ۲۰۰۳ شاتل فضایی کلمبیا پس از انجام مأموریتش، در هنگام بازگشت به زمین و ورود به جو دچار انفجار شد و هفت سرنشین آن کشته شدند. این دومین فاجعه بزرگ در تاریخ ناسا بود.
نقش بنیادی در دانش فضانوردی
علیرغم این دو فاجعه مهیب و مرگبار باید اذعان داشت که پروژه شاتل‌های ناسا بسیار موفقیت‌آمیز بوده و در مجموع ۱۳۳ مأموریت فضایی را در بر می‌گرفته است. ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی بدون این مأموریت‌ها به‌دشواری امکان‌پذیر بود. تصویری از نزدیک شدن شاتل آتلانتیس به ایستگاه فضایی بین‌المللی در سال ۲۰۱۱ میلادی.
بندری بزرگ برای کشتی‌ای کوچک
فضاپیمای اندور در مقایسه با ایستگاه فضایی بین‌المللی بسیار کوچک به‌نظر می‌رسد. این یکی از نادر عکس‌هایی است که از دور از یک شاتل پهلو گرفته در فضا گرفته شده است. این تصویر را پائولو نسپولی، فضانورد ایتالیایی هنگامی که با فضاپیمای سایوز به زمین بازمی‌گشت، گرفت.
گام برداشتن در مسیر دانش
فضاپیمای آتلانتیس در ماه مه سال ۲۰۱۰ در یکی از واپسین مأموریت‌هایش به ایستگاه فضایی بین‌المللی متصل شد و یک سال بعد نیز برای آخرین بار راهی فضا شد. شاتل‌های ناسا در جریان مأموریت‌های خود ماهوار‌ه‌های اطلاعاتی، راهیابی و تحقیقاتی را به فضا منتقل کردند، از جمله تلسکوپ فضایی “هابل”.
آخرین پرواز
شاتل اندور پس انجام آخرین مأموریتش بر دوش یک بوئینگ ۷۴۷ نشست و برای همیشه به “مرکز پژوهشی کالیفرنیا” در لس آنجلس منتقل شد. این فضاپیما پیش ازآنکه بازنشسته شود، یک دور افتخاری بر فراز سان فرانسیسکو و شماری دیگر از شهرهای غرب آمریکا انجام داد. آخرین مأموریت فضایی شاتل اندور در ماه مه ۲۰۱۱ انجام شد.
ادامه‌ی رویا
آینده‌ی فضاپیماهای با سرنشین به گذشته‌ی آنان کمی شباهت دارد. فضاپیمای جدید ناسا اوریون نام دارد و از لحاظ ساخت به فضاپیماهای آپولو شبیه است. آژانس فضانوردی اروپا نیز ساخت قطعات و بخش‌های مهمی از این فضاپیما را برعهده داشته است. اوریون از لحاظ اندازه از فضاپیماهای روسی سایوز بزرگ‌تر است و احتمالا می‌تواند مسافت‌های بزرگ‌تری را پشت سرگذارد.
