داستان فرود ِ کاوشگر در سیارۀ ناهید!
سیارۀ ناهید را می توان از حیث ابعاد، خواهر زمین دانست؛ هر چند دمای سطحی و شرایط جوی آن، تفاوت بسیاری با سیاره ما دارد. دما در این سیاره می تواند تا ۵۰۰ درجه سانتیگراد نیز برسد و فشار جوی در حدود ۱۰۰ برابر فشار هوایی است که بر سطح زمین احساس می کنید. با چنین شرایط جهنمی ای، شاید تعجب کنید که کاوشگرهایی بوده اند که بر سطح این سیاره با موفقیت فرود آمده اند، هر چند مأموریتشان طولانی نبود!
تصویری از سطح ناهید و کلاهک جدا شده دوربین کاوشگر ونرا-۱۳ بر روی سطح این سیاره
به گزارش دنفر به نقل از بیگ بنگ، نخستین کاوشگری که وارد جو ناهید شد، کاوشگر روسی ونرا-۳ بود که در اول مارس سال ۱۹۶۶ متأسفانه در لایه فوقانی جو ناهید متلاشی شد، پس طبیعتاً اطلاعاتی نیز به زمین مخابره نکرد. فضاپیمای بعدی که درصدد فرود بر این سیاره بود، ونرا-۴ نام داشت که در هجدهم اکتبر ۱۹۶۷ وارد جو این سیاره شد. این کاوشگر موفق به استفاده از چندین ابزار علمی اش شد و آنها را در حین عبور از جو ناهید به کار گرفت. اما چون مهندسین پروژه از ضخامت فوق العاده بالای جو ناهید مطلع نبودند، در ارتفاع ۲۵ کیلومتری از سطح ناهید، باتری های کاوشگر تخلیه شدند. شکست این مأموریت، به درک شرایط جوی این سیاره کمک کرد تا دانشمندان در مأموریت های بعدی از آن استفاده کنند.
کاوشگر ونرا-۷، سازگار با فشار ۱۸۰ برابر فشار جوی زمین ساخته شد و از چتر ویژه ای برای فرود در جو ناهید استفاده کرد؛ هر چند احتمالاً این چترها در حین باز شدن در جو ناهید نسبتاً ناموفق بودند و این کاوشگر نیز در برخورد سطحی با ناهید از بین رفت. زمان فعالیت این مأموریت، تنها حدود ۲۰ دقیقه بود و در این مدت اطلاعاتی را راجع به شرایط دمایی ناهید مخابره کرد.
ونرا-۸، در حدود ۵۰ دقیقه در سطح ناهید دوام آورد و در این مدت اطلاعاتی را به زمین ارسال داشت. اما نخستین عکس ها از سطح ناهید، توسط کاوشگرهای ونرا-۹ و ونرا-۱۰ فرستاده شد. ونرا-۹، در ۲۲ اکتبر ۱۹۷۵ فرود آمد و فعالیتش بر روی ناهید حدود ۵۳ دقیقه به طول انجامید و در این مدت، نخستین تصاویر از سطح این سیاره را به زمین فرستاد. ونرا-۱۰، در ۲۵ اکتبر همان سال فرود آمد و از گدازه های سرد شده کیک مانند سطح ناهید تصاویری را به زمین ارسال کرد. ونرا-۹ برای ۶۵ دقیقه فعال بود و قادر به مشاهده مسافت های دورتری از سطح ناهید نسبت به ونرا-۹ بود.
تصویری از سطح ناهید که کاوشگر ونرا ۱۳ به ثبت رسانده است.
اما موفق ترین فرود بر روی ناهید، توسط کاوشگرهای ونرا-۱۳ و ونرا-۱۴ صورت پذیرفت که در تاریخ اول و پنجم مارس ۱۹۸۲ فرود آمدند. هر دوی آنها بیش از یک ساعت دوام آوردند و نخستین تصاویر رنگی سطح ناهید را به زمین فرستادند. هیچ کاوشگری پس از ونرا-۱۴ بر ناهید فرود نیامد. مأموریت های ونرا تماماً توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق طرح ریزی و عملیاتی شد. در جریان نخستین مأموریت های موفق ونرا، تصاویر اولیه ای که از سطح ارسال می شد، یکی پس از دیگری محوتر و محوتر می شد تا اینکه فضاپیما از کار می افتاد.
در ابتدا دانشمندان بر این باور بودند که کاوشگر در باتلاقی به آرامی فرو می رود و وضوح تصاویر نیز بدلیل فرورفتن دوربین در مواد باتلاقی به آرامی کاهش می یابد. اما با انجام محاسباتی مشخص شد که در حقیقت این سرپوش های محافظ دوربین بودند که در دمای جهنمی سطح ناهید ذوب می شدند و باتلاقی در کار نبوده است! به همین دلیل، در مأموریت ونرا-۱۳، تصمیم بر آن شد تا با استفاده از ترکیبی فوق العاده پردوام، سرپوشی را برای دوربین کاوشگر تعبیه کنند. اما دانشمندان با کمال شگفتی در نخستین تصاویر، سرپوش را در حالی دیدند که به دلیل دما و فشار فوق العاده بالای سیاره، پیش پای کاوشگر افتاده بود!
