پدیده غول سرخ و پایان عمر سیاره زمین

 

پدیده غول سرخ و پایان عمر سیاره زمین

بدون شک خورشید ستاره‌ای است که سیاره زمین حیات خود را به آن مدیون است. در طی میلیون‌ها سال خورشید نور، انرژی و حرارت خود را به سمت زمین روانه کرده است، اما چگونه و چه زمانی این عامل حیات بخش، موجب مرگ کامل انسان‌ها و سیاره زمین خواهد شد؟ این پرسشی است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

 

همانگونه که یک لامپ برای روشنایی نیاز به انرژی دارد، ستارگان نیز با استفاده از انرژی تولید شده در هسته خود می‌توانند بدرخشند، اما این درخشش تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ بدون شک نمی‌توان گفت که تا ابد، زیرا هسته ستاره نیز هرچند که در مقیاس و انرژی بسیار بالایی فعالیت می‌کند، روزی خالی از انرژی خواهد شد.

غول سرخ چیست؟

 

وقتی ستاره‌ای متولد می‌شود به مرحله‌ای می‌رسد که انرژی آن تقریبا به طور کامل توسط واکنش‌های سوختن هیدروژن و تبدیل هیدروژن به هلیوم تامین می‌شود. غول سرخ مرحله‌ای از عمر یک ستاره‌ است که در اینصورت همجوشی هسته‌ای در لایه بیرونی مرکز این ستاره اتفاق می‌افتند. ستارگان در مرحله دوم عمر خود وارد مرحله غول سرخ خواهند شد.

خورشید تا به اکنون نیمی از عمر خود را پشت سر گذاشته و در حدود 5 میلیارد سال آینده عمرش به اتمام خواهد رسید. اما در نیمه دوم عمر خود تغییرات میزان انرژی خورشید به آرامی آغاز خواهد شد و نورانیت و حتی ابعاد خورشید با افزایش چشمگیری مواجه است. خورشید تا 5 میلیارد سال آینده به نورافشانی خود ادامه می‌دهد و اندازه آن نیز به تدریج بزرگتر خواهد شد. بیشتر شدن نورانیت، افزایش اندازه ستاره را جبران می‌کند، به طوری که دمای خورشید تقریبا معادل دمای فعلی باقی خواهد ماند. در این مدت درخشندگی خورشید حدود 50 درصد و قطر آن در حدود 25 درصد بزرگتر نسبت به اندازه‌‌ی امروزی می‌شود.

در این بین مرکز خورشید دیگر برای واکنش‌های همجوشی هسته‌ای هیدروژن کافی در هسته‌اش ندارد و آنچه که در مرکز باقی می‌ماند یک مغزی کوچک هلیومی است به عبارتی دیگر، منطقه‌ای چگال که به طور کامل محتوی هلیوم است.

چه بر سر زمین خواهد آمد؟

 

نگرانی‌ها از همین جا شروع خواهد شد، در ابتدا باید گفت افرادی که این مطلب را مشاهده می‌کنند نباید هیچگونه نگرانی داشته باشند، زیرا خطرات از 4 میلیارد سال آینده گریبان زمین را خواهد گرفت.

به دنبال افزایش ابعاد و همچنین درخشندگی خورشید، دمای زمین دستخوش تغییراتی می‌شود. در این مدت شعاع خورشید به 100 برابر اندازه فعلی و درخشندگی‌اش به 1000 برابر درخشندگی فعلی خواهد رسید. اما این تغییرات به ناگهان اتفاق نخواهد افتاد. ساکنین زمین ابتدا شاهد نیم درجه سانتی گراد افزایش دمای جهانی هستند و پس از گذشت میلیون‌ها سال 3 الی 4 درجه افزایش دما مشاهده می‌شود. لازم به ذکر است که در زمان مریضی، بدن انسان تنها با 3درجه افزایش دما و قرارگیری در حالت تب، خطر سکته‌های متعددی را پشت سر می‌گذارد، حال فرض کنید که این افزایش دما به تدریج و به صورت تصاعدی و در سطح جهانی در حال انجام است. افزایش دما باعث افزایش سرعت تبخیر آب دریاچه‌، دریا و اقیانوس‌ها می‌شود که در ادامه آن شاهد بارش‌های بسیار شدید  همانند بارش‌های استوایی در سطح کره زمین هستیم؛ بارش‌هایی که موجب به وجود آمدن سیل‌ و از بین رفتن گیاهان و درختان خواهد شد.

(تفاوت اندازه کنونی خورشید و حالت غول سرخ)

در این یک میلیارد سال، هر 200 سال با 200 سال گذشته‌اش تفاوت‌های بسیاری دارد. پس از گذشت زمان، خورشید روز به روز بزرگتر می‌شود و در ادامه افزایش درخشندگی آن، بیماری‌های پوستی فراوانی در انسان‌ها نمایان می شود زیرا لایه جو دیگر توانایی فیلتر کردن اشعه ماورا بنفش را همانند گذشته نداشته و سرطان پوست بیماری‌ای مرسوم و عادی به شمار خواهد آمد.

انسان‌ها به سختی در محیط آزاد و باز می‌توانند دوام بیاورند، زیرا دمای هوا به 60درجه سانتی گراد رسیده است. به دلیل تبخیر بسیار زیاد آب‌های سطحی، رودخانه‌های و کانال‌های آب به صورت کامل خشک شده‌اند. اما کمی جلوتر می‌رویم، زمانیکه دمای هوا به 105 درجه سانتی گراد یعنی کمی بیشتر از نقطه جوش آب رسیده است. تمامی گیاهان و حیوانات جان خود را از دست داده اند. تمامی ذخایر یخچال‌های قطب جنوب و شمال از بین رفته‌اند و به همین علت آب اقیانوس‌ها تا چند متر افزایش یافته که موجب زیر آب رفتن بسیاری از شهرها می‌شود.

زندگی بر سطح زمین به پایان رسیده است، اما در اعماق اقیانوس‌ها موجودات دریایی به راحتی به زندگی خود ادامه می‌دهند اما قابل توجه است که سطح بیرونی آب‌های آزاد بسیار داغ و گرم است. خورشید روز به روز بزرگتر شده و اندازه آن به قدری خواهد رسید که در حدود نیمی از آسمان را سطح قرمز و سوزان خورشید می‌پوشاند. در این حالت درخشندگی خورشید در حدود 2100 برابر درخشندگی اکنون خواهد شد. خورشید به اندازه‌ای بزرگ خواهد شد که حتی ممکن است سیارات عطارد و زهره را ببلعد.

اما پس از این افزایش حجم بسیار زیاد، خورشید از انبساط خود دست می‌کشد و شروع به انبساطی ناگهانی خواهد کرد و تبدیل به کوتوله سفید خواهد شد. خورشید با آن سوزانندگی تبدیل به جسمی کم ‌نور و به اندازه‌ای بسیار کوچک به بزرگی سیاره زمین تبدیل می‌شود.

خورشید به مانند گذشته دیگر انرژی در هسته‌اش ندارد و به همین علت سرد و تاریک می‌شود، آنجاست که اگر زمین مانند عطارد و زهره توسط خورشید بلعیده نشده باشد، از آن محیط بسیار گرم، به سیاره‌ای یخ زده و خاموش مبدل می‌گردد و حیات به آرامی در آن پایان می‌یابد.