خوارزمی بنیان گذار جبر
محمدبن موسی خوارزمی، چنان‌که جورج سارتن در کتاب "مقدمه‌ای بر تاریخ علم" می‌گوید، یکی از بزرگ‌ترین ریاضیدانان همه اعصار به شمار می‌آید. او با نگارش کتاب "الجبر و المقابله" شاخه‌‌ی جدیدی از ریاضیات را به نام جبر بنیان نهاد و با نگارش کتاب "الجمع و التفریق بحساب الهند" جهانیان را با شیوه‌‌ی حساب و ارقام هندی، یعنی همین شیوه‌‌ی حساب و عددنویسی امروزی، آشنا کرد. همین کتاب بود که نام خوارزمی را به صورت واژه‌‌ی الگوریتم در زبان‌های اروپایی ماندگار کرد.
با وجود پرآوازه بودن خوارزمی در جهان غرب، کتاب‌های اندکی دربارهی او در جهان شرق، از جمله ایران، منتشر شده است. نخستین بار در سال 1348 حسین خدیوجم به ترجمه‌‌ی "الجبر و المقابله" پرداخت و سپس در سال 1350، ابوالقاسم قربانی با نگارش مقالهی پژوهشی در کتاب "زندگینامه ریاضیدانان ایرانی" این ریاضیدان بزرگ را معرفی کرد. در سال 1380، یونس کرامتی به بازنویسی کتاب جبر و مقابله دست زد و در مقدمه‌‌ی آن به معرفی خوارزمی و دستاوردهای علمی او پرداخت.
جدا از آثاری که گفته شد و چند مقالهی دیگر که درباره خوارزمی در کتاب‌های زندگینامه‌ی ریاضیدانان نامی منتشر شده است، فقط یک کتاب ویژه کودک و نوجوان در مجموعه‌‌ی فرزانگان(انتشارات مدرسه، 1379) دربارهی خوارزمی نوشته شده است. اما در این اثر بیشتر به رویدادهای دوران زندگی خوارزمی پرداخته شده و دستاوردهای علمی او و جایگاهش در تاریخ علم چندان مورد توجه نبوده است.
اکنون انتشارات فاطمی به ترجمه‌‌ی کتابی درباره خوارزمی همت گمارده است که انتشارات "روزن سنترال" در سال 2006 میلادی منتشر کرد. این کتاب به معرفی زندگی و دستاوردهای علمی محمدبن موسی خوارزمی به عنوان بنیانگذار جبر می‌پردازد. این کتاب را حسن سالاری ترجمه کرده و یونس کرامتی، پژوهشگر تاریخ علم، ویرایش علمی آن را برعهده داشته است.
مترجم با راهنمایی ویراستار علمی مطالب کوتاهی را درون کادرهایی جدا از متن به آن افزوده است تا فهم مطالب کتاب برای خواننگان نوجوان آسان‌تر شود. برای مثال، نویسنده‌ی کتاب در جایی اشاره می‌کند که خوارزمی برای نگارش زیج خود از "زیج شهریاران" بهره گرفته است. مترجم با راهنمایی ویراستار کادری با عنوان زیج شهریاران افزوده و در آن توضیح داده که زیج چیست و زیج شهریاران چگونه پدید آمد.
متن اصلی کتاب "خوارزمی، بنیانگذار جبر" در 112 صفحه تنظیم شده و با تصویرهای رنگی همراه است که بر گیرایی محتوای جذاب آن می‌افزاید. نویسنده در فصل اول و دوم این کتاب به معرفی زندگی خوارزمی و دوران شکوفایی تمدن اسلامی و در فصل سوم، چهارم و پنجم، به معرفی دستاوردهای علمی خوارزمی و نقشی که در پیشرفت ریاضیات و اخترشناسی داشته پرداخته و کتاب را با این جمله‌ها به پایان رسانده است:
"خوارزمی بی‌آن‌که خود بداند نامی برای یکی از شاخه‌های بنیادی ریاضیات پیشرفته فراهم کرد و نامش بر علم الگوریتم مانگار شد که پایه‌‌ی یکی از فعالیت‌های علمی و نظری کار با رایانه است. دیگر دربارهی اثرگذاری این دانش‌پژوه بزرگ چه می‌توان گفت."
